U wenst informatie over
- Mediale collaterale bandletsels zijn van de meest voorkomende letsels bij sporters en kunnen het gevolg zijn van een traumatisch contact tegen de buitenzijde van de knie tijdens het uitoefenen van een sportactiviteit of een verkeerde beweging die stress zet op het ligament aan de binnenzijde van de knie.
- Een overgrote meerderheid van de letsels kan niet operatief behandeld worden.
Wat is het
- Het Mediaal Collateraal Ligament (MCL) is een ligament dat zich buiten het gewrichtskapsel van de knie bevindt. Het is een complex van verschillende ligamentaire structuren die de stabiliteit van de knie verzorgen, wanneer er een kracht op de buitenzijde van de knie wordt gezet en zo de knie naar binnen (midden) wordt gebracht. De belangrijkste structuren zijn het oppervlakkig (superficial, sMCL) en diep (deep, dMCL) MCL samen met het Posterieur Oblique Ligament (POL).
- In zwaardere trauma’s van de knie (multi-ligamentaire knieletsels) is het MCL vaak betrokken naast een of meerdere andere ligamentaire, stabiliserende structuren in de knie.
Klachten
Geïsoleerde MCL letsels gaan gepaard met lokale pijn over de mediale (binnenzijde) van de knie, die in de acute situatie de patiënt kunnen beperken tot een normale gang en steunname. Soms wordt ook een gevoel van instabiliteit en onzekerheid in de knie beschreven door de patiënten.
Diagnose
- Anamnese
- Omstandigheden wanneer het trauma plaatsvond, was er een direct contact op de buitenzijde van de knie?
- Soms kan een ‘pop’ waargenomen of gevoeld worden
- Klinisch onderzoek
- Inspectie
- Moeilijke steunname
- Valgus thrust (inwaartse beweging van de knie) tijdens stappen
- Palpatie
- Minimale zwelling van de knie
- Bij uitgebreide zwelling dienen andere onderliggende letsels uitgesloten te worden
- Lokale pijn over de binnenzijde van de knie
- Evaluatie van gevoel over de mediale zijde van de knie
- Minimale zwelling van de knie
- Specifieke testen
- Valgusstress test
- Nakijken van de stabiliteit van de knie wanneer deze volledig gestrekt is en 30° geplooid
- Pijn en afwijkende onderzoek ten opzichte van de andere knie doen sterk vermoeden voor een onderliggend MCL letsel
- Op basis van deze test wordt de graad van letsel bepaald.
- Valgusstress test
- Eveneens klinische evaluatie van de andere ligamenten van de knie
- Inspectie
- Beeldvorming
- Standaard radiografie
- Beenderige letsels uitsluiten in het geval van een direct trauma als de oorzaak van de pijn aan de binnenzijde van de knie
- Echografie
- Laaggradig onderzoek om letsel aan MCL vast te stellen
- Beperkte mogelijkheden om andere letsels uit te sluiten
- MRI 1
- Onderzoek bij voorkeur om de locatie en de uitgebreidheid van het mediaal collaterale band letsel vast te stellen.
- Ideaal onderzoek om andere onderliggende letsels uit te sluiten
- Standaard radiografie
Waarom wordt er behandeld
Een behandeling heeft als primair doel het letsel van de MCL te laten genezen, om zo volledige stabiliteit van de knie te behouden.
De behandelingskeuze is afhankelijk van
De uitgebreidheid van behandeling zal onder andere bepaald worden op basis van de klinische presentatie en beeldvorming. Het overgrote deel van MCL letsels kan conservatief (niet-operatief) behandeld worden, Operatief beleid wordt zelden voorgesteld, en dit vaak in het kader van een gefaald conservatief beleid
Niet-operatieve behandeling
- Rust
- NSAID’s
- Kinesitherapie
- Quadriceps training
- Rechtlijnige training toegestaan
- Bracing
- Een scharnierende brace kan in selectieve gevallen voorgeschreven worden.
Operatieve behandeling
- MCL herstel
- in acute gevallen
- refixatie van het MCL op de anatomische positie
- MCL reconstructie
- in chronische MCL letsels
- reconstructie door gebruik te maken van eigen pezen, met herstel van sMCL (en POL)
Operatie: samengevat
1 nacht opname
preferentieel algemene narcose, rachi (epidurale) is mogelijk
60 - 90 minuten
Droog aseptisch verband. Steristrips of Prineo te verwijderen na 14 dagen.
Snelle mobilisatie, onbelast, is toegestaan. Een brace zal post operatief voorzien worden.
Volgens voorschrift, afhankelijk van andere behandelingen.
Voor thromboprofylaxie
Gedurende 20 tot 30 dagen.
1ste 6 weken noodzakelijk, plantar touch toegestaan mits gebruik van krukken.
Met krukken 1ste 6 weken.
In overleg met kinesist, ten vroegste na 4 - 6 weken.
Lopen na 2 - 3 maanden, sportspecifieke training ten vroegsta na 6 maanden.
Na 6 weken
6 - 8 weken
6 tot 9 maanden
Operatie: uitgebreide uitleg
Voor wie en wat wordt er gedaan?
Een behandeling heeft als primair doel het letsel van de MCL te laten genezen, om zo volledige stabiliteit van de knie te behouden. Een operatie zal enkel plaatsvinden wanneer er een uitgebreid letsel aanwezig is dat niet kan genezen op zichzelf door rust en immobilisatie, of wanneer dit in combinatie is met andere ligamentaire (Voorste- of Achterste Kruisband) letsels.
Wat moet er gebeuren voor de ingreep?
In een acute fase, met een hooggradige MCL letsel en instabiele knie (in kader van een multiligamentair letsel), zal gekozen worden tot een refixatie van het MCL, zo dit mogelijk blijkt op basis van de beeldvorming. Dit zal gebeuren in een semi-urgente fase, met planning tot operatie binnen de 10 dagen na het letsel.
Wanneer een MCL reconstructie wordt gepland, wordt een periode van afkoeling voorzien, waarbij onder begeleiding van de kinesist de mobiliteit van de knie dient te worden herwonnen. Bracing zal voorzien worden dat nieuwe letsels of persisterende irritatie van het mediaal collateraal ligament niet meer plaatsvinden. Deze brace dient initieel 24u/24u te worden gedragen.
Voor de beide operatie dienen de noodzakelijke pre-operatieve onderzoeken alsook vragenlijsten worden ingevuld.
Hoe verloopt de ingreep?
De ingreep verloopt via een nacht hospitalisatie.
Onder algemene of rachi (epidurale) verdoving wordt een refixatie danwel reconstructie uitgevoerd van het MCL.
Bij een refixatie van het MCL, zal het letsel aan zijn aanhechting worden opgezocht. Dit wordt vervolgens opgehecht en opnieuw gefixeerd waarbij gebruik wordt gemaakt van ankers of staples. In sommige gevallen wordt een extra 'interne bracing' voorzien om additionele stabiliteit te bekomen.
Bij een reconstructie, zal het mediaal collateraal ligament gereconstrueerd worden door preferentieel gebruik te maken van lichaamseigen weefsel (hamstringspees), waarbij deze wordt gefixeerd op de anatomische posities van de originele MCL. Zo nodig wordt het POL (Posterieur Oblique Ligament) ook gereconstrueerd met een 2de hamstringspees.
Meestal zal er een kleine drainage worden voorzien ('redon'), om opstapeling van bloed onder de incisie te vermijden.
Beleid tijdens de hospitalisatie:
Maximale pijncontrole waarvoor opname gedurende 1 nacht.
1ste dag postoperatief wordt het uitgebreide verband verwijderd. Wanneer er een redon aanwezig is, zal deze op de 1ste dag na de ingreep verwijderd worden. Deze procedure verloopt meestal pijnvrij.
Enkele standaard oefeningen alsook een 1ste maal rechtkomen uit bed zal worden begeleid door de kinesist op de hospitalisatie-afdeling.
Zo nodig zal een brace aangemeten worden voor het ontslag naar huis (als deze nog niet werd voorzien pre-operatief).
Beleid na ontslag:
Pijnstilling alsook ijsapplicatie zijn noodzakelijk tijdens de 1ste dagen post-operatief.
Kinesitherapie dient snel hernomen te worden om de mobiliteit en strekking te herwinnen.
Thromboprofylaxie ('spuitjes in de buik' tegen flebitis) dient gedurende 20 à 30 dagen te worden geplaatst door de patiënt of thuisverpleging.
Bracing 1ste 6 tot 8 weken 24u/24u te dragen ter bescherming van de refixatie/reconstructie.
Indien er andere, geassocieerde letsels zijn (zoals Voorste Kruisband ruptuur), kunnen deze in een 2de tijd worden behandeld als er in de acute face een refixatie is uitgevoerd.
Controle en opvolging:
1ste post-operatieve controles vinden plaats (afhankelijk van chirurg) op 2 en 6 weken of 4 weken post-op. Hierbij wordt vooral de acute evolutie van de wonde alsook mobiliteit geëvalueerd.
Verdere controles vinden plaats op 3, 6, 9 en 12 maanden postoperatief. Deze controles kunnen vooraf gegaan worden door een Biodex krachtmeting, wat een uniforme evaluatie biedt van de evolutie in de krachtopbouw van de hamstrings en quadriceps post-operatief.
Revalidatie:
- Nabehandeling kan aangepast worden op basis van de vaststellingen tijdens de chirurgie/finale behandeling
- Een uitgebreid protocol wordt voorzien voor de kinesist
- Initieel steunverbod/krukkengang 1ste 4-6 weken
- Gescharnierde kniebrace gedurende 8-12 weken, mogelijk langer op basis van de chirurgische bevindingen. De 1ste 6 weken continue te dragen, nadien enkel bij belaste activiteiten. De brace kan tot 6 maanden post-op noodzakelijk zijn bij specifieke oefeningen/kinesitherapie.
Eventuele complicaties:
- Infectie
- Wondhelingsproblemen
- Bloeding in het gewricht of in de spierloges rondom de knie als gevolg van de greffename en het boren van bottunnels tijdens de reconstructie.
- Flebitis/Diepe Veneuze Thrombose/Longembolie
- Re-ruptuur van de MCL reconstructie
- Laattijdige degeneratieve letsels (Oa Artrose/persisterende instabiliteit)
Nog enkele tips:
Een revalidatie van een mediale band reconstructie neemt minstens 6 maanden.
Pijn is nooit goed tijdens/na kinesitherapie. Mocht dit zich voordoen, is dit een indicatie van overbelasting, en worden de oefeningen beter aangepast.