Iliotibiale band frictiesyndroom ("runners knee")

pijn aan de buitenzijde van de knie, vnl tijdens lopen

U wenst informatie over


  • Een IlioTibiale Band (ITB) frictiesyndroom is een aandoening die het gevolg is van repetitieve wrijving van de Iliotibiale band (peesblad aan de buitenzijde van het bovenbeen) over de laterale epicondyl (buitenzijde van de knie).
  • Het is een vaak voorkomend letsel in sporters die repetitieve, cyclische activiteiten doen zoals wielrenners en lopers.
vraag

Wat is het

  • De iliotibiale band is een peesblad dat zich aan de laterale zijde (buitenzijde) van het bovenbeen bevindt. Het peesblad strekt zich uit van de heupkam tot onder het kniegewricht (Figuur 1). Er is een nauwe relatie tussen de pees en de laterale epicondyl van de knie, waar het peesblad in normale omstandigheden over schuift zonder pijn te veroorzaken door de aanwezigheid van een kleine bursa (slijmbeurs).
  • Irritatie van het peesblad en de onderliggende slijmbeurs kunnen ontstaan door het overmatige schuiven van het peesblad over de laterale epicondyl (figuur 1). Naast het overmatig schuiven kan het peesblad ook sneller geïrriteerd raken door onderliggende anatomische en biomechanische oorzaken zoals een afwijkende alignment (as van de benen), beenlengteverschil of relatieve zwakte van spieren rondom de heup en knie.
  • Sporters krijgen vaak te maken met ITB frictiesyndroom door acute aanpassingen in trainingsschema’s, wissel van ondergrond waarop de trainingen plaatsvinden of gebruik van schoeisel dat onvoldoende steun biedt.
vraag

Klachten

  • De voornaamste klacht is activiteitsgebonden laterale kniepijn. De pijn verschijnt vaak op hetzelfde moment/tijdstip tijdens de activiteit, al komt deze sneller en sneller voor in de latere stadia van de irritatie. Door de pijn is men soms genoodzaakt om te stoppen met de sportactiviteit. De pijn verdwijnt vaak snel na het stoppen van de sportactiviteit.
  • De klachten van pijn zijn vaak relatief beperkt tijdens dagdagelijkse activiteiten, een blijvende vage last/pijn kan aanwezig zijn over de buitenzijde van de knie. Soms zijn er enkel klachten van een ‘spannend’ of ‘strak’ gevoel aan de buitenzijde van de knie.
vraag

Diagnose

  • Anamnese:

    • Activiteit gerelateerde laterale kniepijn
    • Pijn verdwijnt snel na stoppen van de activiteit
    • Pijn ontstaan na veranderingen in trainingschema, trainingsomgeving of veranderen van schoeisel
  • Klinisch onderzoek
    • Beenlengteverschil of varus alignement (O-benen)
    • Pijn over de laterale (buiten zijde) van de knie
    • Gespannen en gevoelige palpatie van de ITB
    • ‘Painful arc’
      • pijn aanwezig wanneer knie van gestrekt naar geplooid wordt gebracht
    • Positieve uitlokkingstesten
      • Ober test
  • Beeldvorming
    • Standaard radiografie

      • uitsluiten van beenderige oorzaken van irritatie van de ITB
    • MRI
      • uitsluiten van andere oorzaken van pijn ter hoogte van de laterale zijde van de knie
vraag

Waarom wordt er behandeld

  • Wanneer er door de pijn een vermindering of onmogelijkheid bestaat om dagdagelijkse activiteiten of sport uit te voeren.
vraag

De behandelingskeuze is afhankelijk van:

  • De initiële behandeling is steeds conservatief (zie onder).

    • 50 to 90% heeft verbetering van klachten binnen 4 à 8 weken mits strikt conservatief beleid.
    • Een verwijzing naar een sport- en revalidatiearts behoort ook tot de mogelijkheden in de maximalisatie van de conservatieve behandeling.
  • Operatief beleid zal enkel worden besproken wanneer de conservatieve behandeling gefaald heeft.
Bij 1ste klachten/geen eerdere behandeling

Niet-operatieve behandeling

  • Aanpassen van de activiteiten/trainingsschema
  • Ijsapplicatie
  • Anti-inflammatoire medicatie
    • Lokale applicatie
    • Kuur met perorale NSAID's
  • Kinesitherapie
    • Anti-inflammatoire massage
    • Stretchings van ITB
    • Tonificatie en proprioceptieve training
  • Infiltratie met Corticosteroïden
    • Lokale infiltratie met een anti-inflammatoir middel
Gefaald conservatieve behandeling

Operatieve behandeling

  • Excisie / release van ITB ter hoogte van de laterale epicondyl.

    • Open chirurgische excisie van chronisch geïnflammeerde ITB.
    • Maken van een 'ruit' ter hoogte van de frictiezone, door dit deel van de ITB weg te nemen, zodat de irritatie zich niet meer kan voordoen.

Operatie: samengevat

Verblijf Verblijf

Daghospitalisatie

Anesthesie Anesthesie

Algemene of Spinale (ruggenprik) anesthesie

Duur operatie Duur operatie

30-45 minuten

Wondverzorging Wondverzorging

Droog aseptisch verband

Immobilisatie Immobilisatie

1 week gips/brace immobilisatie

Kinesitherapie Kinesitherapie

Na de immobilisatie start kinesitherapie om progressief de mobiliteit te herwinnen.

Thuisverpleging Thuisverpleging

Wondzorg en thromboprofylaxie

Prikjes in de buik Prikjes in de buik

Zolang immobilisatie in gips/brace

Krukken Krukken

Steunname is toegestaan, krukken aangewezen voor 1ste 2 weken.

Wassen Wassen

Na verwijderen van hechtingen, 10 à 14 dagen postoperatief.

Stappen Stappen

Steunname is direct toegestaan. Krukken worden aangeraden 1ste 2 weken.

Fietsen Fietsen

Ten vroegste na 4 weken, op basis van het klinisch onderzoek op de controle consultatie.

Sporten Sporten

Ten vroegste na 4 - 6 weken hernemen van fietsen/lopen.

Autorijden Autorijden

4 weken

Werkonbekwaam Werkonbekwaam

2 - 4 weken, afhankelijk van het type werk.

Volledig herstel Volledig herstel

2 - 3 maanden

Operatie: uitgebreide uitleg

vraag

Voor wie en wat wordt er gedaan?

Een operatieve behandeling zal enkel overwogen worden zo het conservatieve beleid gefaald heeft, en alle behandelingen (kinesitherapie, stretchings, infiltraties,...) onvoldoende effect hebben gehad.

Het deel van de ITB, dat frictie ondergaat tegen de laterale epicondyl zal worden verwijderd. Ook de laterale epicondyl wordt vaak wat bijgewerkt om minder irritatie te veroorzaken.

vraag

Wat moet er gebeuren voor de ingreep?

Het betreft een electieve, gepland ingreep. Na bevestiging van een operatiedatum, dienen volgende stappen te worden ondernomen:

  • Afname van preoperatieve onderzoeken
  • Controle van de antistolling (zo inname van anticoagulatie)
  • Preoperatieve vragenlijst ( allergie / medicatiefiche/voorgeschiedenis…)
vraag

Hoe verloopt de ingreep?

Tijdens de ingreep zal het deel van de ITB, dat geïrriteerd is door de repititieve wrijving tegen de laterale epicondyl verwijderd worden. Het deel van de ITB dat wordt verwijderd is meestal in de vorm van een ruit. Tijdens de ingreep wordt nagegaan of alle frictie van de ITB tov de laterale epicondyl weg is door de knie herhaaldelijk doorheen een volledige Range of Motion (ROM) te brengen.

De laterale epicondyl zal bijgewerkt worden (verwijderen van prominente botfragmenten) om zo de irritatie ten opzichte van het aanwezige, resterende ITB weefsel te beperken.

vraag

Beleid tijdens de hospitalisatie:

Wanneer de pijn onder controle is, kan een ontslag naar huis vanuit het dagziekenhuis snel plaatsvinden.

Er wordt geen wondcontrole uitgevoerd, aangezien het been wordt geïmmobiliseerd in een (gips)spalk gedurende 1 week.

vraag

Beleid na ontslag:

Controle via de gipskamer tot verwijderen van de gipsspalk 1 week postoperatief. Nadien kan kinesitherapie worden gestart ter bevordering van de ROM.

vraag

Controle en opvolging:

Na een eerste controle via de gipskamer zal verdere opvolging via de consultatie plaatsvinden.

Stanaard op 6 weken en 3 maanden postoperatief.

vraag

Revalidatie:

Een revalidatie-schema wordt voorzien na de 1ste controle op de gipskamer.

Stretchings blijven centraal in de revalidatie.

vraag

Eventuele complicaties:

- Recidief frictiesyndroom

- Infectie en wondproblemen

- Bloeding

- Relatieve zwakte in de ITB

vraag

Nog enkele tips:

Wacht voldoende lang tot een stap wordt gezet naar operatieve behandeling. Een heel groot deel van de patiënten evolueert naar genezing mits voldoende lang aanhouden van het conservatieve beleid.