Operatief

1. Arthroscopie (kijkoperatie)

Dit is een gewrichtssparende operatie.

Dit type van operatie kan patiënten met een begin stadium van enkelarthrose helpen. Hierbij worden vooral de symptomatische pijnlijke gewrichtsranden behandeld.
Vaak kan men osteofyten (extra botaangroei), die de oorzaak zijn van pijn en ontsteking, wegnemen. Hierbij wordt ook een uitruiming van het zieke weefsel in het enkelgewricht uitgevoerd.

2. Supramalleolaire osteotomie

Dit is ook een gewrichtssparende operatie.

Dit type van operatie wordt uitgevoerd bij een malalignement. Dat wil zeggen dat wanneer de enkel niet meer in de juiste mechanische as staat, deze in de juiste as wordt gebracht. Hierdoor zal ziek/overbelast kraakbeen in het enkelgewricht ontlast worden en zal men ervoor zorgen dat het resterende gezonde kraakbeen belast wordt. Daardoor kan men het vastzetten van de enkel met een paar jaar uitstellen. Om de mechanische as zo goed mogelijk te corrigeren, moet men soms naast een supramalleolaire osteotomie, ook een calcaneum osteotomie (hielbeen correctie) uitvoeren.

Postoperatief moet de patiënt 6 à 8 weken in het gips, waarvan 6 weken rustgips en 2 weken loopgips. Nadien volgt er kinesitherapie.
De volledige revalidatie kan 6 tot 8 maanden in beslag nemen.

Mogelijke complicaties zijn infecties, nonunion of malunion

Figuur A, B en C
Vooraanzicht (A), zijaanzicht (B) en AS bepaling (C) van een enkelgewricht dat niet evenwijdig met de grond staat. Op figuur C ziet men duidelijk de kanteling van het hielbeen t.o.v. de tibia. (rode lijn).

Figuur D, E en F
Correctie van de gewrichtslijn na osteotomie. 
Op figuur A en D is de gewrichtslijn met witte pijltjes en een stippellijn aangeduid. Op figuur F ziet men dat het hielbeen onder de tibia staat na een hielbeen correctie. (Rode lijn). 
 

3. Tibiotalair arthrodese
 
Dit is GEEN gewrichtssparende ingreep.

Bij deze ingreep wordt het enkelgewricht vast gezet. Dit wordt gedaan bij zeer gevorderde arthrose. Bij deze patiënten is de arthose soms zodanig dat de andere gewrichten in de voet zich al hebben aangepast. Ook de manier waarop ze stappen is al volledig aangepast aan het verstijfde enkelgewricht.

Bij deze patiënten wordt pijn en stijfheid moeilijk verdragen. Het is door een arthrodese dat de pijn volledig kan verdwijnen. De patiënten die aanmerking komen voor arthrodese stellen vaak de vraag of ze na zo een ingreep nog kunnen stappen. Ja zeker, want de gewrichten rondom de enkel/voet hebben zich al jarenlang aangepast aan de verstijfde enkel. De verstijving zal van blijvende aard zijn maar de pijn zal verdwijnen. 

Postoperatief moet de patiënt 8 weken in het gips, waarvan 8 weken rustgips en nadien 2 à 4 weken een Walkerboot. Nadien volgt er kinesitherapie.
De volledige revalidatie kan 6 tot 8 maanden in beslag nemen.
Mogelijke complicaties zijn infecties, nonunion of malunion.
 

4. Enkel prothese

Dit is GEEN gewrichtssparende ingreep.

Bij deze ingreep wordt het enkelgewricht vervangen met een prothese. Hierdoor wordt de beweeglijkheid van het gewricht behouden. Daarom zullen de aanliggende gewrichten veel minder belast worden dan bij een arthrodese. Niet iedereen met arthrose van de enkel is geschikt voor een prothese. 

Wel moet vermeld worden dat een enkel prothese niet het succes kent als de heup en de knie prothese. De levensduur van de prothese is gemiddeld 8 tot 12 jaar, nadien moet men een revisie uitvoeren. Dit wil zeggen dat de prothese verwijderd moet worden en arthrodese moet gebeuren.

Na een enkel prothese moeten de patiënten niet in het gips. Na 2 à 3 weken kunnen ze al stappen met een Walkerboot. 

Sportieve en actieve patiënten met enkelarthrose komen niet in aanmerking voor een prothese, want de prothese bij deze patiëntenpopulatie zal zeer snel verslijten en zelfs vroegtijdig loskomen.

Deze ingreep kan helaas gepaard gaan met complicaties zoals loslating (loosening) of infectie.